Việc theo dõi những đặc điểm biến chủng NB.1.8.1 của SARS-CoV-2 có ý nghĩa quan trọng trong công tác phòng chống dịch. Dù chưa có dấu hiệu gây bùng phát mạnh, biến thể này thể hiện khả năng tiến hóa âm thầm nhưng bền bỉ. Việc chủ động giám sát là điều cần thiết để tránh những diễn biến khó lường.
Đặc điểm di truyền của NB.1.8.1
NB.1.8.1 là một biến thể phụ mới của Omicron, chứa các đột biến nhỏ nhưng có ý nghĩa về mặt sinh học. Những biến đổi này nằm ở protein gai, vốn đóng vai trò quyết định trong việc virus xâm nhập vào tế bào người. Một số đột biến có khả năng làm giảm hiệu quả nhận diện của hệ miễn dịch.
Biển đổi ở protein gai khiến virus khó nhận diện bởi hệ miễn dịch
So với các biến thể như BA.5 hay XBB, NB.1.8.1 không có khác biệt rõ ràng về mặt cấu trúc. Tuy nhiên, những thay đổi nhỏ nếu tích lũy dần theo thời gian có thể khiến virus thích nghi hiệu quả hơn. Điều này đặc biệt đáng quan tâm khi lượng kháng thể từ vắc xin hoặc miễn dịch tự nhiên đang suy giảm.
Tốc độ lây lan và phạm vi ảnh hưởng
Hiện tại, NB.1.8.1 chỉ mới được phát hiện ở một số quốc gia và chưa tạo ra làn sóng lây nhiễm lớn. Tuy nhiên, virus SARS-CoV-2 vốn nổi tiếng với khả năng lan rộng nhanh chóng một khi hội đủ điều kiện. Điều này lý giải vì sao dù tạm thời không gây ra nhiều ca bệnh nặng, NB.1.8.1 vẫn được WHO và các cơ quan y tế quốc gia theo dõi sát sao.
Sự thay đổi trong cấu trúc di truyền của NB.1.8.1 làm dấy lên lo ngại về nguy cơ tái nhiễm COVID-19, ngay cả ở những người đã có miễn dịch. Dù chưa có đủ dữ liệu để khẳng định chắc chắn, nhưng những thay đổi trong cấu trúc virus có thể khiến một số ca tái nhiễm xuất hiện, đặc biệt là ở những người có miễn dịch suy yếu hoặc đã tiêm vắc xin từ lâu.
Triệu chứng thường gặp
Theo ghi nhận, biểu hiện lâm sàng ở người nhiễm NB.1.8.1 vẫn tương đồng với các biến thể thuộc nhóm Omicron. Các triệu chứng như sốt nhẹ, đau họng, ho khan, mệt mỏi và chảy mũi được ghi nhận phổ biến. Một số trường hợp có thể mất khứu giác hoặc vị giác tạm thời, nhưng hiếm hơn so với thời kỳ đầu của đại dịch.
Các triệu chứng như sốt nhẹ và mệt mỏi là những biểu hiện phổ biến khi nhiễm bệnh
Quan trọng hơn, NB.1.8.1 đến nay chưa liên quan đến sự gia tăng đáng kể về số ca nhập viện hay tử vong. Tuy nhiên, với những người lớn tuổi, có bệnh nền hoặc chưa tiêm đủ mũi nhắc lại, nguy cơ vẫn tồn tại nếu không chủ động phòng ngừa. Việc theo dõi sức khỏe và xét nghiệm khi có triệu chứng nghi ngờ vẫn là điều cần thiết.
Ảnh hưởng đến hiệu quả vắc xin và miễn dịch
Một trong những câu hỏi được quan tâm nhiều nhất là liệu NB.1.8.1 có làm giảm hiệu quả bảo vệ của vắc xin hay không. Hiện tại, chưa có bằng chứng rõ ràng cho thấy biến thể này khiến vắc xin mất tác dụng hoàn toàn. Tuy nhiên, cũng như các dòng Omicron trước đó, NB.1.8.1 có thể phần nào né tránh miễn dịch.
Chính vì vậy, việc duy trì tiêm nhắc lại theo đúng lịch trình vẫn được khuyến cáo, đặc biệt là với các nhóm dân số dễ bị tổn thương như người cao tuổi và người có bệnh nền. Ngoài ra, trong bối cảnh biến chủng NB.1.8.1 đang được giám sát, việc cập nhật và tái thiết kế vắc xin để tăng cường hiệu quả cũng đang được xem xét nghiêm túc.
Để tăng khả năng phòng bệnh, người dân nên tiếp tục duy trì thói quen vệ sinh tay, đeo khẩu trang ở nơi đông người và hạn chế tiếp xúc khi có dấu hiệu bệnh cúm. Những biện pháp đơn giản này vẫn phát huy hiệu quả dù virus có thay đổi thế nào.
Rửa tay thường xuyên sẽ giúp tăng khả năng phòng bệnh
Mặc dù chưa gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng, những đặc điểm biến chủng NB.1.8.1 của SARS-CoV-2 vẫn là lời nhắc nhở về khả năng thích nghi liên tục của virus. Việc theo dõi, nghiên cứu và duy trì các biện pháp phòng ngừa là cách tốt nhất để bảo vệ cộng đồng trước những biến thể mới có thể xuất hiện trong tương lai.
